AZE| Persian | درباره ما| درباره سفارت | تماس با ما
آقای حیدر علی اف هم با شناخت وجوه مشترک دو کشور، از هویت شیعی ایران و جمهوری آذربایجان به عنوان یک عامل مثبت در تقویت مناسبات یاد می کرد قسمت هشتم - هویت شیعی مذهب تشیع در جمهوری آذربایجان ، دین اکثریت مردم است و شیعیان بالاترین مزیت فرهنگی را در این کشور دارند و جمهوری آذربایجان نیز به عنوان دومین کشور شیعه نشین، وضع برجسته‌ای در بین کشورهای مسلمان دارد. استقلال جمهوری آذربایجان و تشکیل دولت ملی ، فرصت مناسبی برای شیعیان بود تا از تنگنای نظام ضددینی شوروی بیرون آیند و به احیای مذهب خود همت گمارند و اسلام و تشیع که نقطه مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بود ،موجب خرسندی مردم مسلمان منطقه نیز گردید. آقای حیدر علی اف هم با شناخت وجوه مشترک دو کشور، از هویت شیعی ایران و جمهوری آذربایجان به عنوان یک عامل مثبت در تقویت مناسبات یاد می کرد و معتقد بود که ارتباط سهل و روان شیعیان جمهوری آذربایجان با ایران به ویژه در مناطق آذری‌نشین عامل مهمی برای تقویت دوستی دو کشور می باشد.ایشان وضعیت پس از استقلال و داستان وصال مردم دو کشور را چنین توصیف می کند: "از هر دو سوی ساحل ارس انسان ها برای دیدار یکدیگر خود را به رودخانه می انداختند. برخی حتی در یخبندان و برودت زمستانی خود را به رودخانه زدند تا به دیدار برادر، پسر عمو و پسر دایی خود بروند. در ایران اشخاص زیادی هستند که اقوام آن ها در آذربایجان زندگی می کنند. در آذربایجان نیز انسان های زیادی را سراغ داریم که فامیل آنها در ایران سکونت دارند. ولی در زمان شوروی ، کسانی که بستگانی در ایران داشتند را تحت کنترل و تعقیب قرار داده و تبعید می کردند.آن سال ها انسان های فراوانی فقط به دلیل داشتن فامیل در ایران تبعید شده بودند. می گفتند امکان دارد جاسوس باشند و بیایند بر علیه اتحاد شوروی اقدام نمایند و غیره.ما این دوره را سپری کرده ایم و ملت آذربایجان با پشت سر گذاشتن این مقطع هویت و غرور ملی خود را محفوظ داشته و از این به بعد نیز حفظ خواهد کرد." ایشان در دیدار با آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ چهار شهریور 1371 نیز سنت های اسلامی و شیعی را موجب وحدت مردم دانسته و می گویند: "ملت آذربایجان- ملتی است که همیشه به خداوند یکتا تمسک جسته و همواره ایمان و اعتقاد در قلب خود دارد. غیرت والای فرزندان دلیر ملت ما که به ریشه های تاریخی و گذشته مذهبی- ملی خود پایبند می باشد، و پایبندی به میهن و سرزمین خود و عزم راسخ برای مبارزه تزلزل ناپذیر ،در راه استقلال ملی نیز صرفاً از این ارزش های معنوی عالی سرچشمه می گیرد.امروز آزادی اعتقادات دینی و مذهبی در دولت مستقل و دموکراتیک آذربایجان برقرار گردیده است. بازگشت به ارزش های مترقی اسلامی و ترویج سنت های مذهبی و ملی از عواملی است که در اعتلای اخلاقی معنوی جامعه و نیز یکپارچگی و وحدت مردم نقش بی نظیری دارد" رهبر انقلاب اسلامی نیز در این دیدار، روابط صمیمانه جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان را در جهت منافع و مصالح منطقه دانسته و اظهار می دارند: "جمهوری آذربایجان با رسمیت دادن به دین مبین اسلام در آن کشور در حقیقت خود را به یک دنیای با عظمت پیوند زده است و ما از الحاق جمهوری آذربایجان به پیکر امت اسلامی بسیار خرسندیم." آقای حیدر علی اف اگرچه رهبر یک دولت لاییک بود اما بزرگترین دستاورد استقلال را حفظ هویت ملی و زنده نگه داشتن ارزش های دینی و مذهبی ملت خود می دانست.ایشان مساجد را نماد پایبندی مسلمانان کشور خود به دین مقدس اسلام تلقی می کرد و خود را معمار و بنیانگذار مساجد جدید می دانست.وی از جمله خاطرات خوش دوران کودکی را حضور در مساجد و دیدار با دینداران ذکر می کرد و از دوران طفولیت و همراهی با پدر و مادر خود به هنگام حضور در مسجد به نیکی سخن می گفت.آقای حیدر علی اف یک بار در نهم ژوئن سال ١٩٩۵،در مراسمی به مناسبت روز عاشورا، در مسجد تازه پیر چنین گفت: "امروز برای مسلمانان روز عزا ، روز عاشورا است. امروز ما با پایبندی به دین و سنن خود، در مسجد تازه پیر جمع شده و یاد حضرت امام حسین(ع) که، در راه حق و عدالت به شهادت رسید را گرامی می داریم...امروز ما به مقدس بودن مقام شهادت در راه حق اعتقاد داریم. ملت ما در طول قرن ها شهیدانی در راه حفظ موجودیت خود، حراست از سرزمینش و در راه حق و عدالت داده است. در طی سال های اخیر نیز مردم آذربایجان شهیدانی داده اند. هر آذری و مسلمانی که، در راه میهن و سرزمین خود شهید گردد، به جاویدانی می رسد، همانگونه که، امامان مقدس ما به جاویدانی رسیده اند" رشد و گسترش معارف شیعه پس از استقلال در جمهوری اذربایجان، درخور توجه بود. کتاب‌های مذهبی بیشتر از قبل، در کتابفروشی‌ها در معرض دید بود و مورد استقبال قرار داشت . بازار سفرهای زیارتی شیعیان آذربایجان به ایران به ویژه به مشهد و قم نیز گرم بود.احداث بارگاه و مسجد بی بی حکیمه فرزند حضرت امام موسی کاظم و خواهر حضرت امام رضا و حضرت معصومه(س) در باکو نیز حاکی از توجه مردم این کشور به اهل بیت رسول الله(ص) بود. آقای حیدر علی اف در در ۱۲ ژویه سال ۱۹۹۸ در مراسم افتتاح این مسجد و زیارتگاه مطالبی گفت که مرتبط با هویت و علایق مردم این جمهوری داشت : "امروز ما در یک مکانی که، در قرن ۱۳، یعنی ۷۰۰ سال قبل به محل مقدسی تبدیل شد، جمع شده ایم. این مکان مقدس، مزار حضرت حکیمه دخت حضرت امام موسی کاظم (ع) و خواهر حضرت امام رضا (ع) است. این جایگاه از آن زمان تاکنون برای مسلمانان به عنوان مکانی مقدس شناخته شده است. مسلمانان این محل را در طول قرن ها زیارت کرده، برای خویش امید و پناه جسته، به سوی خداوند و پیامبر دعا کرده و صداقت خود به دین اسلام را به نمایش گذاشته اند. ما افتخار داریم که در آذربایجان نیز اماکن مقدس جهان اسلام وجود دارد. مقدس و گرامی ترین این مکان ها، محلی است که امروز ما دور آن جمع شده ایم- قبر حضرت حکیمه، محلی که زمانی در آن مسجدی بنا شده بود. مومنین به خداوند متعال و دین اسلام ،هفتصد سال قبل در این جایگاه مسجد بزرگی احداث نموده و این مکان به عنوان خانه خدا و معبد اسلام وسعت بیشتری یافته و تبدیل به زیارتگاه گردیده است." آن گونه که از خاطرات آقای حیدر علی اف پیداست،ایشان به حفظ آداب و رسوم مذهبی، از دوره شوروی یعنی زمانی که دین افیون ملت تلقی می شد،علاقمند بوده است.ذکر خاطره ای از مراسم تشییع و تدفین همسر خود که به سبک شیعی و با قرائت قران دفن شد،قابل توجه می باشد. "حاج الله شکور پاشازاده دوست من و شیخ الاسلام محترم یک اتفاق که همراه با مصیبت بود را از زندگانی من به خاطرم آورد. در سال 1985 زمانی که در مسکو یکی از رهبران آن کشور بودم ،همسرم خانم ظریفه فوت کرد. جنازه آن مرحومه در معتبرترین گورستان مسکو به خاک سپرده شد. زیرا هم من و هم خانواده ام در مسکو زندگی می کردیم. من آن گورستان را بارها گشتم ولی حتی یک قبر هم پیدا نکردم که متعلق به مسلمانان باشد. هنگام خاکسپاری ، شیخ الاسلام حاج الله شکور پاشازاده نزد من بود. بلی این یک حقیقت است. این موضوع را وی به خاطر من آورد. در یک طرف سران کشور بزرگی در مراسم دفن شرکت کرده بودند و در طرف دیگر شیخ الاسلام مسلمانان قفقاز، قرآن می خواند و تلاش می کرد همه ضوابط دینی مراسم دفن را اجرا کند." امروز نیز هویت شیعی یکی از اشتراکات ملت های ایران و جمهوری آذربایجان است که در تقویت مناسبات رسمی و مردمی نقش مهمی ایفا می کند. در واقع فارغ از مناسبات دولت ها، روابط دو ملت نیز بر پایه ریشه های دینی و فرهنگی شکل گرفته و موجب پیوندی عمیق و ماندگار شده است. تردیدی ندارم که روابط مطلوب میان ایران و جمهوری آذربایجان می تواند با اتکا به مشترکات خود، به ثبات و تعادل در منطقه بینجامد و نقش مهمی در حفظ صلح و دوستی ایفا نماید. * مطالب داخل گیومه از کتاب "حیدر علی اف و شرق" ،انتشار در باکو سال 2003 توسط انتشارات چاشی اوغلو ،و همچنین کتابخانه الکترونیکی حیدر علی اف به آدرس اینترنتی http://lib.aliyev-heritage.org استخراج شده است.
صفحه >> 1 2
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (8)
خود و عزم راسخ
برای مبارزه تزلزل ناپذیر ،در راه استقلال ملی نیز صرفاً از این ارزش های معنوی
عالی سرچشمه می گیرد.امروز آزادی اعتقادات دینی و مذهبی در دولت مستقل و دموکراتیک
آذربایجان برقرار گردیده است. بازگشت به ارزش های مترقی اسلامی و ترویج سنت های
مذهبی و ملی از عواملی است که در اعتلای اخلاقی معنوی جامعه و نیز یکپارچگی و وحدت
مردم نقش بی نظیری دارد"
