بازخوانی سنت‌های ماه رمضان در جمهوری آذربایجان  
نماز خواندن و عبادت در ماه رمضان، در سطح مساجد آذربایجان توأم با شور و حال خاصی است. حضور زنان، مردان و کودکان در مساجد در شب‌های رمضان، بعد از افطار در شهرها و روستاها، جذبه و حال و هوای دیگری دارد و این شور و حال در شب‌های قدر اوج می گیرد که این آیین از گذشته وجود داشته و هنوز هم با حالت معنوی خاصی ادامه دارد.
جمهوری آذربایجان از جمله کشورهای مسلمان‌نشین است که علی‌رغم فاصله گرفتن طولانی از احکام اسلامی در دوران هفتاد ساله حکومت کمونیست‌ها و فقدان آشنایی مردم از اسلام حقیقی، برخی از فرایض اسلامی همچون روزه را حفظ کرده است. در سال‌های حاکمیت کمونیست‌ها، دین‌داران غیرتمند و با تعصب آذربایجان، پنهانی و در خلوت خود با خدایشان به انجام فریضه روزه اهتمام می‌کردند، و اگرچه مساجد تعطیل بود و به‌جای آوردن آداب و آیین‌های دینی ممنوعیت داشت، اجازه نمی‌دادند ماه رمضان به فریضه‌ای تعطیل شده مبدل شود. پس از استقلال جمهوری آذربایجان بسیاری از مردم، که در نتیجه سیاست‌های دوران استیلای روس‌ها با معارف حقیقی اسلام فرسنگ‌ها فاصله دارند، به دلیل اینکه فریضه روزه را سینه به سینه از نیاکان خود به ارث برده‌اند، با اشتیاق تمام نسبت به انجام آن مبادرت می‌ورزند.

غبارروبی مساجد و اماکن مذهبی

با آغاز رمضان مردم مناطق شهری و روستایی جمهوری آذربایجان با شرکت در نهضت غبارروبی مساجد و حسینیه‌ها و اماکن مذهبی، خود را مهیای ورود به ماهی که آن را ماه میهمانی خدا می‌خوانند، می‌کنند. بسیاری از آنان معتقدند، رمضان، پاک‌ترین ماه‌های خداست و در این ماه هر کس با دهان روزه سر سفره افطاری بنشیند، خیر و برکت خداوندی بیش از هر ماه دیگری بر سفره گسترده‌اش، نازل می‌شود.
«پیشبازی از ماه رمضان»، از رسم‌های رایج امروزی در بین اهالی شیعه و سنی منطقه نیز است؛ در پای صحبت پیران و در مناطق روستایی آذربایجان، ذکر صلوات دسته‌جمعی روستاییان بعد از رؤیت هلال ماه را به همراه هلهله و شادمانی‌های مخصوص این ماه را می‌توان مشاهده کرد. نگاه به آیینه و فرستادن صلوات بر حضرت رسول اکرم(ص) بعد از رؤیت هلال ماه نیز به عنوان یک رسم در بین اهالی مناطق روستایی، مرسوم است.

پخت انواع شیرینی‌ها جهت نذری وهدیه به یکدیگر

در روستاهای آذربایجان زنان روستایی در ماه رمضان، اقدام به خانه تکانی و غبارگیری از منازل مسکونی خویش کرده و با طبخ انواع خوراکی‌ها، حلوا و شیرینی‌ها از مهمانان پذیرایی می‌کنند. پختن نوعی نان محلی نیز در ماه رمضان در بین خانواده‌های روستایی رواج دارد. این نان علاوه بر مصرف در سر سفره خانواده‌ها، به نیت نذری و هدیه به همدیگر نیز داده می‌شود.
بیدار شدن در وقت سحر و سحری‌خوردن نیز در جمهوری آذربایجان به‌ویژه در روستاهای آن برای خود آداب و ویژگی‌های خاصی داشته است، گاهی آنان با صدای ضربه همسایه بر دیوار خانه و یا در منزل شان برای سحری از خواب بیدار می‌شوند.

سنت اطعام و افطاری دسته‌ جمعی

ماه رمضان در جمهوری آذربایجان، ماه احسان، اطعام و تجدید دوستی‌هاست و اکثر خانواده‌ها، تلاش دارند در طول این ماه برای افراد فامیل و نزدیکان، افطاری بدهند. دعوت برای افطاری به خصوص دعوت از نزدیکان در یکی از شب‌های آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. افطاری دادن در بین مردم آذربایجان دارای آن چنان اهمیتی است که هر یک سعی می‌کنند در این امر بر دیگری سبقت و پیشی گیرند.
دادن افطاری‌های جمعی به مستمندان، در سطح برخی از مساجد شهری و روستایی در شب‌های ماه رمضان نیز مرسوم است. آنچه اغلب بر سر سفره افطاری مردم آذربایجان دیده می‌شود از نان‌های روغنی گرفته تا سوپ و خرماهای تزئین شده با گردو، پودر گردو، پنیر، سبزی، ماست، مربا، شیر برنج، انواع حلیم‌ها و غذاهای مرسوم است. آبگوشت و آش دوغ از غذاهای مهم افطاری است.
حال و هوای ویژه عبادت

نماز خواندن و عبادت در ماه رمضان، در سطح مساجد آذربایجان توأم با شور و حال خاصی است. حضور زنان، مردان و کودکان در مساجد در شب‌های رمضان، بعد از افطار در شهرها و روستاها، جذبه و حال و هوای دیگری دارد و این شور و حال در شب‌های قدر اوج می گیرد که این آیین از گذشته وجود داشته و هنوز هم با حالت معنوی خاصی ادامه دارد.
حضور پرشور در احیای شب‌های قدر

شب‌های قدر، شب‌های نزول رحمت در آذربایجان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ مساجد، حسینه‌ها و مصلی‌ها از خیل مشتاقان وصال دوست و خریداران معرفت و تشنگان محبت و رحمت دوست لبریز است؛ در سال‌های اخیر برای شب‌های قدر و آیین احیا، برنامه‌های خاصی از سوی هیئت‌های مذهبی و نهادهای متولی چون مرکز مسلمانان قفقاز تنظیم می‌شود. تلاوت قرآن مجید با حضور قاریان و حافظان مشهور، سخنرانی، آیین عرفانی دعا و نیایش به درگاه خداوند متعال در سطح مساجد و حسینیه‌ها و امامزاده‌ها از برنامه‌های شب‌های قدر و شب ضربت خوردن و شهادت حضرت علی(ع) است. روز آخر ماه رمضان، روز تهیه لوازم عید فطر است. در روز عید فطر مردم به طور دسته جمعی به زیارت اهل قبور می‌روند و حلوا یا خرما و یا نقلی که با خود آورده‌اند در بین مردم تقسیم می‌کنند. سرپرست خانواده با محاسبه میزان فطریه افراد آن را از قوت سالانه یا از پول توی جیب جدا کرده و در محل خاصی قرار می‌دهند.
آیین خداحافظی ماه رمضان

سرپرست خانواده در روستاها، فطریه را که شامل آرد یا گندم می‌شود، در پشت در و در داخل منزل قرار می‌دهد که در اولین فرصت به افراد فقیر و مستمند تحویل دهد. در برخی از مناطق روستایی و شهری در روز پایانی ماه رمضان بعد از ادای فریضه مغرب و عشا، آیین خداحافظی ماه رمضان برگزار می‌شود که این آیین شامل نمازهای مستحبی و دعاهاست. شرکت در نماز عید فطر که با خیل گسترده روزه‌داران در مساجد و مصلی‌های شهرهای مختلف آذربایجان انجام می‌شود پایان ماه رمضان و آغاز ماه شوال را خبر می‌دهد. بعد از برگزاری نماز عید در مساجد، مردم به دید و بازدید می‌روند و یک ماه روزه داری و تقرب به درگاه خداوند متعال را به همدیگر تبریک می‌گویند.

 


پاک آئین: تصمیمات سازمان ملل متحد به نفع ظالم و نه مظلوم است
کشورهای حاشیه خزر و افزایش تعاملات اقتصادی
داعش و وضعیت آینده تندروی در قفقاز
ارزیابی روابط ایران و جمهوری آذربایجان در سال 2014
یک سال خوب برای تهران و باکو

به میانجیگری مجدد دول خارجی در بحران قره باغ خوش بین نیستم
مختوم قلی فراغی ، فردوسی ترکمن ها
حکیمه خاتون، امامزاده ای در باکو
نقشه راه توسعه همکاری تهران - باکو
نگران روابط تهران- با كو نيستم
به میانجیگری مجدد دول خارجی در بحران قره باغ خوش بین نیستم
جمهوری آذربایجان وتوجه به آسیب های گروه های افراطی -گفتگو با محسن پاک آیین سفیر ایران در جمهوری آذربایجان
وزن سیاسی ایران در منطقه می تواند مانع جنگ شود
مناسبات تهران – باکو در سال 2013
یادی از دیدار با نلسون ماندلا
چوگان و اجلاس باکو
دیپلماسی انقلابی و مذاکرات هسته ای
تهران – باکو ، ضرورت شناخت فرصت های اقتصادی
سفیر ایران در آذربایجان: مرحله اعتماد سازی را پشت سر گذاشته​ایم
مرثیه عاشورائی در جمهوری آذربایجان
مناسبات تهران و باکو با توجه به تغییر دولت در دو کشور
دوستی دائمی،مشخصه مناسبات تهران - باکو
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (20)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (19)

صفحه >> 1 2