ارزیابی روابط ایران و جمهوری آذربایجان در سال 2014  
برنامه کاری طراحی شده برای آینده روابط ایران با جمهوری آذربایجان یک برنامه پیشرفته و دارای اولویت است و می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی را برای توسعه روابط دو کشور ایجاد نماید.
در سال 2013 موفقیت فعالیت های اعتماد سازانه از سوی تهران و باکو و سیاست منطقه ای ایران در دولت یازدهم مبنی بر تمایل جمهوری اسلامی ایران به ارتقای روابط با همسایگان ، فرصت مناسبی برای ایجاد تحولات مثبت در روابط ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد کرده و سوئ تفاهمات قبلی را به حداقل رسانده بود.
دیدار مهم دو رئیس جمهور در فوریه 2014 در اجلاس دائوس سوئیس، بر وجود اراده سیاسی طرفین بر تحکیم و تقویت ارتباطات دوستانه صحه گذارد و این جمع بندی حاصل شد که توسعه مناسبات فیمابین ،علاوه بر تامین منافع ملی وامنیت منطقه ای می تواند دو کشور را به شرکای راهبردی تبدیل کند.
اولین نتیجه ملاقات دائوس، سفر آقای کمال الدین حیدراف وزیر حوادث غیرمترقبه و فرد با نفوذ کابینه آذربایجان در ماه مارس به تهران بود.این سفر نشان داد که تقویت روابط اقتصادی و فعال سازی بیشتر ظرفیت های همکاری متقابل ، از موارد قابل توجه دو کشور می باشد.
پاک آیین-روحانی با فاصله کمی از اجلاس دائوس،در ماه آوریل، سفر آقای الهام علی یف رئیس جمهور آذربایجان، به تهران انجام شد و نشان داد که دو رئیس جمهور بر عهد خود مبنی بر تلاش برای توسعه مناسبات پایبند و جدی هستند. سفر الهام علی اف به تهران، روند مثبت روابط دو کشور را نهادینه کرد. این سفر طلیعه روابط مثبت دو کشور شد و عناصر مخالف بهبود روابط ، از جمله رژیم صهیونیستی و گروه های قومگرا را ناامید کرد.
در این سفر سه یادداشت تفاهم و یک موافقتنامه در زمینه ساخت نیروگاه برقابی به امضای طرفین رسید. در واقع طرح مشترک احداث نیروگاه برقابی «مارازاد (ایران)- اردوباد (آذربایجان)» به امضای طرفین رسید. انتقال برق این نیروگاه به دیگر کشورها و همچنین استفاده بهینه از آب رودخانه ارس به عنوان اهداف اولیه این طرح است. سه یادداشت تفاهم دیگر در زمینه ورزش و جوانان ، مقابله با حوادث غیرمترقبه و هواشناسی و حفاظت از منابع طبیعی نیز امضا شد. در این سفر با مشخص شدن روسای ایرانی و آذری کمیسیون مشترک اقتصادی، این کمیسیون فعالیت جهشی خود را برای توسعه همکاری ها در حوزه های مختلف صنعت، تجارت، نفت، گاز، انرژی، حمل و نقل و گردشگری آغاز کرد.
یک هفته بعد از سفر آقای الهام علیف،ذاکر حسن اف وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به ایران سفر کرد و مشخص شد که توسعه مناسبات نظامی بین تهران- باکو نیز در دستورکار قرار گرفته است.سفر علی عباس وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به تهران در ماه ژوئن، که به دعوت همتای ایرانی وی انجام شد، نیز دارای دستاوردهای خوبی برای دو کشو ر بود.
مهمترین نتیجه سفر آقای الهام علیف به ایران، تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی در ماه اوت بود. در این مقطع سفر آقای محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به جمهوری آذربایجان با هدف برگزاری نهمین اجلاس این کمیسیون،گام مهم و سازنده ای در جهت توسعه مناسبات تهران- باکو تلقی شد. پس از حدود چهار سال وقفه در برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی بین دو کشور،انجام این سفر ، حاکی از موفقیت تلاش های اعتماد سازانه از سوی دو کشور و نشانگر اراده سیاسی تهران و باکو برای تقویت مناسبات بود. هیات اعزامی ایران به باکو ، متشکل از مدیران ارشد دولتی در حوزه های صنایع، نفت ، گاز، پتروشیمی ، آب و برق،ارتباطات ،فناوری اطلاعات،گردشگری ، بهداشت و فعالان بخش های خصوصی یک هیات مجرب،با انگیزه و دارای ظرفیت بالای اقتصادی بود.طرف مقابل نیز با انگیزه ای قوی و با حضور فعالان عمده اقتصادی در بخش های دولتی وخصوصی در نشست کمیسیون مشترک حاضر بودند.امضای یادداشت تفاهم همکاری با کمترین اختلاف نظر و همچنین سند همکاری بین سازمان سرمایه گذاری ایران و سازمان توسعه سرمایه گذاری و تجارت جمهوری آذربایجان، بر اراده قوی دو طرف برای دستیابی به حداکثر توافق صحه گذارد. در واقع طرفین به این جمع بندی رسیدند که می توانند شرکای تجاری خوبی برای یکدیگر بوده و با شناخت ظرفیت های اقتصادی موجود و برنامه ریزی و عملیاتی کردن تفاهمات،دستیابی به دستاوردهای مثبت اقتصادی را ممکن سازند.
یکی از حوزه های اساسی که می تواند زمینه ساز گسترش همکاری های ایران و جمهوری آذربایجان باشد ، تقویت ارتباطات بخش های خصوصی دو کشور است .
حضور یک هیئت سی نفره از تجار بخش های خصوصی از تهران و استان اردبیل در باکو به همراه دکتر واعظی و نشست تجار دو کشور با محوریت اتاق های بازرگانی که در روز آخر سفر و با حضور وزرای دو کشور انجام شد،نشانگر اعتقاد طرفین به ضرورت بستر سازی برای فعالیت مفید بخش های خصوصی بود.
دیداردکتر واعظی با آقای الهام علیف و اظهار نظر ایشان مبنی بر اینکه ایران و آذربایجان می توانند به یک متحد منطقه ای تبدیل شوند، مشخص کرد که عزم مسئوولان دو کشور برای توسعه همه جانبه مناسبات، جزم است و آنان جز به یک دستاورد حداکثری قانع نخواهند شد.
با توجه به اهمیت ساماندهی گمرکات دو کشور که از مفاد یادداشت تفاهم کمیسیون مشترک آقتصادی نیز بود،آقای مسعود کرباسیان رئیس کل گمرک کشور در ماه سپتامبر به باکو سفر کرد و دستاوردهای این سفر موجب تسهیل در امر تجارت شد. در ادامه این روند مثبت ، سفر آقای عزت‌الله ضرغامی، رئیس صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در ماه اکتبر به جمهوری آذربایجان،به عنوان یک تحول مهم، نه فقط در جهت توسعه ارتباطات رسانه‌ای بلکه در مسیر تحکیم روابط دو کشور صورت پذیرفت.
در سفر رئیس رسانه ملی به باکو ،تاسیس کمیته مشترک رادیو و تلویزیون دو کشور مورد توافق قرار گرفت. تاسیس این کمیته با هدف تقویت همکاری‌ها در حوزه صوتی و تصویری می‌تواند در خنثی‌سازی ترفندهای رسانه‌های مخرب، کاهش سوءتفاهمات و تحکیم مناسبات فی‌مابین نقش سازنده‌ای ایفا کند.
فعال شدن کمیته مشترک رسانه‌ای، تداوم فعالیت سازنده دفاتر رسانه‌ای دو کشور، سفرهای متقابل هیات‌ها و فراهم کردن زمینه فعالیت مثبت حضور خبرنگاران در دو کشور، از جمله اقدامات ضروری برای اطلاع‌رسانی صحیح از تحولات و جلوگیری از سوءاستفاده خبری نیروهای ثالث است.
در سال 2014 روابط دو کشور در حوزه زنان و امور خانواده نیز تحرک داشت و نقطه عطف این فعالیت،سفر خانم مولاوردی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در ماه اکتبر بود.دیدارهای ایشان با خانم هجران حسین آوا همتای آذربایجانی وی موجب تفاهم برای امضای یک سند همکاری گردید که قرار است در آینده امضا شود.
سفرهای مجدد آقای واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و آقای رحیم پورمعاون وزارت امور خارجه در ماه نوامبر مقدمات سفر رئیس جمهور را فراهم کرد و سفر آقای دکتر روحانی در همین ماه به جمهوری آذربایجان، فصل جدیدی در روند توسعه روابط دو کشور را آغاز کرد. قبل از این سفر،دو رئیس جمهور در آستراخان روسیه نیز با یکدیگر ملاقات کرده بودند و لذا در سال 2014 چهار نوبت روسای‌ جمهور دو کشور دیدار و مذاکره داشته ند که این یک رکورد در تاریخ مناسبات دو کشور است. در جریان سفر آقای روحانی به باکو، پنچ سند همکاری به امضاء رسید و یک بیانیه دوستی منتشر شد،که نشانگر نزدیکی دیدگاه های تهران و باکو بود. روسای جمهور دو کشور در خصوص گسترش بیش از پیش روابط در بخش‌های مختلف بویژه در زمینه‌های اقتصادی، انرژی ، محیط‌زیست،‌راه‌آهن، کریدور شمال - جنوب و همکاری‌های چند جانبه و همچنین مسایل سیاسی و منطقه‌ای، مذاکرات مفصلی انجام داده و به توافق خوبی دست پیدا کردند. دیدار سرمایه‌گذاران و فعالان بخش خصوصی دو کشور و توافقات منعقده از دستاوردهای این سفر بود و نشان داد که اراده دولت این است که بخش‌های خصوصی دو کشور فعال شده و زمینه‌ها و شرایط لازم برای فعالان اقتصادی فراهم شود.
دو رئیس جمهوردر خصوص مسایل بانکی، عوارض گمرکی و موضوعات مرزی و تعدیل تعرفه‌ها نیز صحبت کرده و توافقات کلی انجام شد. با فاصله اندکی از این سفر،آقای نعمت زاده وزیرتجارت، صنعت و معدن نیز در ماه نوامبر در راس هیاتی از بخش های دولتی وخصوصی به باکو سفر کرد که مذاکرات و دستاوردهای اقتصادی این سفر نیز قابل توجه بود.
همزمان با سفر آقای نعمت زاده به باکو،علی حسن اف معاون نخست وزیر آذربایجان به تهران به دعوت وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی کشورمان و همچنین سفر شیخ الاسلام الله شکور پاشازاده به قم بای شرکت در اجلاس جریان های تکفیری نشانگر تراکم سفر مقامات عالی به دو کشور بود.
سفر آقای واعظی به باکو در اوایل دسامبر برای شرکت در نمایشگاه بین المللی فناوری اطلاعات و همچنین پیگیری توافقات انجام شده در سفر رئیس جمهور گام مهم دیگری در جهت نزدیک شدن دو کشور بود.
سفرهای آقای شاهین مصطفی اف وزیر تجارت و صنعت و آقای علی حسن اف رئیس دائره سیاسی و رسانه ای دفتر رئیس جمهوروهمچنین آقای خلف خلف اف معاون وزیر امورخارجه آذربایجان به تهران و همچنین سفرهای فرمانده مرزبانی، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی،استاندارخراسان،رئیس دانشگاه تهران،مدیرکل امور ایرانیان وزارت امورخارجه،مدیرکل ارزیابی وزارت بهداشت به باکو در سال 2014، همه نشانگر حوزه های متنوع ارتباطات دو کشور است.
در سال 2014 در حوزه تجارت غیرنفتی در مقایسه با زمان مشابه پیشین، رشد 20 درصدی را شاهد بودیم که البته این رقم شامل مبالغی که بابت سوآپ نفت و یا سرمایه گذاری در حوزه گازی شاه دنیز و یا هزینه های ترانزیتی دریافت می کنیم نمی شود. تسهیل در صدور ویزا و بخصوص صدور ویزا در مبادی ورودی به نخجوان برای اتباع ایرانی،بهبود تدریجی کاهش عوارض،ساماندهی امور گمرکی بخصوص با افتتاح پایانه مسافری بیله سوار، برطرف ساختن پاره ای از مشکلات در مرزهای دو کشور و بازگشائی پل استراتژیک جلفا،توافق اصولی برای ایجاد خط هوائی بین باکو و مشهد،امضای توافق میان شرکت های راه آهن ایران،روسیه و آذربایجان برای تکمیل خط آهن قزوین-آستارا،رفع پاره ای از مشکلات بانکی،تقویت ارتباطات بخش های خصوصی و حضور تجار در نمایشگاه های بازرگانی دو کشور، صدور خودروهای ایران به آذربایجان،خرید و تبادل برق،افزایش سفر گردشگران آذربایجانی به ایران،تداوم سواپ گاز به نخجوان و ادامه همکاری نفتی با کنسرسیوم شاه دنیز، اعزام هیات های رسانه ای به استان های همجوار برای شناخت ظرفیت های همکاری و سفر یک هیات رسانه ای از ایران به آذربایجان،بهبود فضای رسانه ای، توافق دو کشور برای مبارزه با افراط گرایی و مقابله با عناصر ثالث که قصد تخریب روابط دو کشور را دارند ،تفاهم طرفین برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر،تبادل زندانیان،افزایش همکاری های دفاعی،تقویت همکاری های دانشگاهی،توسعه ارتباطات فرهنگی و حمایت ایران از حل صلح آمیز مناقشه قره باغ با حفظ تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان از جمله دستاوردهای دو کشور در سال 2014 بوده است.
به نظر نگارنده برنامه کاری طراحی شده برای آینده روابط ایران با جمهوری آذربایجان یک برنامه پیشرفته و دارای اولویت است و می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی را برای توسعه روابط دو کشور ایجاد نماید.
اگرچه برای رسیدن به نقطه مطلوب نیاز به کار و تلاش بیشتر است،اما نگارنده اعتقاد دارد که ایران و جمهوری آذربایجان با توجه به اشتراکات و ظرفیت‌های موجود، می‌توانند متحدان همیشگی یکدیگر در منطقه باشند و اجرای برنامه‌های طرفین برای تقویت روابط با جمهوری آذربایجان، نویدبخش دوستی دائمی بین دو ملت خواهد بود.

 


گفتگوی روزنامه ینی مساوات با سفیر ایران در باکو
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (18)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (17)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (16)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (15)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (14)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (13)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (12)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (11)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (10)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (9)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (8)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (7)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (6)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (5)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (4)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (3)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (2)
حیدر علی اف و دیدگاه دوستی دائمی با ایران (1)
روابط ایران و جمهوری آذربایجان در سالی که گذشت
نوروز و دیپلماسی
باکو - تهران،حرکت در سایه اعتماد
مردم سوریه اصلاحات را با انتخابات می خواهند نه با اسلحه
ایران و آذربایجان؛ تلاش برای تثبیت ماهیت استراتژیک
گروه مینسک بیطرف نیست/ راه حل منطقه ای برای قره باغ

صفحه >> 1 2