"نلسون ماندلا قبل از آن‌که در آفریقاى جنوبى به پیروزى برسد – زمانى که تازه از
زندان آزاد شده بود – به ایران آمد و با من ملاقات کرد. راجع به اوضاع آفریقاى
جنوبى از او سؤال کردم، چیزهایى گفت. من به او گفتم، ما تجربه‌اى داریم که گمان
مى‌کنم در کشور شما هم قابل عمل باشد؛ و آن تجربه عبارت است از اینکه انسان هاى
داوطلب – که اکثریت جمعیت کشور ما را تشکیل مى‌دادند – زن و مرد، با جسمِ خودشان به
خیابان ها آمدند، نه با مشتشان، نه با سلاحشان، نه با نارنجکشان، نه با خانه‌ى
تیمى‌شان، بلکه با تنِ خودشان آمدند؛ روى خود را هم نبستند، با صورتِ باز آمدند؛
لذا نظام را منفعل کردند و او هم دید نمى‌تواند بایستد. واقعاً بر چه کسى مى‌خواست
حکومت کند؟ گفتم به نظر من این الگو در آفریقاى جنوبى قابل عمل است. او سرى تکان
داد. بعد از رفتن او، یکى دو ماه طول نکشید که خبرهاى تظاهرات عظیم مردمى در
آفریقاى جنوبى را در روزنامه‌ها خواندیم! من فهمیدم که این بذر، سبز شد؛ عین همان
وضعیت ایران. تمام خیابان هاى شهرهاى بزرگ آفریقاى جنوبى از سیاهان پُر شد و یک
عدّه از سفیدپوست ها هم آمدند و همراه با آن ها راهپیمایى کردند و گفتند ما هم با
حکومت تبعیض نژادى مخالفیم! نتیجه نیز همان شد؛ یعنى کسى که در رأس بود، دید اصلاً
نمى‌تواند کارى بکند. اوّل رفت و کس دیگرى را جاى خودش گذاشت؛ او هم دید نمى‌تواند؛
لذا در یک انتقال قدرت آرام، حکومت را به دست سیاهپوستان دادند و خود ماندلا هم
رئیس‌جمهور شد! این حادثه تقلیدشدنى و این الگوى ملت ها براى آزادیخواهى، به وسیله
جوان ایرانى در دهه‌هاى پنجاه و شصت اتّفاق افتاد."
در مرداد 1370 وقتی ماندلا به ایران آمد در دیداری صمیمانه با یادگار امام ، حجت
الاسلام حاج سید احمد خمینی ،توجه به وحدت مظلومان جهان را فراموش نکرد و با تاکید
بر اینکه در مبارزات تحت تاثیر تعلیمات امام راحل(ره) بوده گفت باید ملت های مظلوم
در جهت محکومیت استکبار جهانی به وحدتی استراتژیک دست یافته و در یافتن راهی مناسب
جهت مبارزه از تجارب یکدیگر بهره جویند.
ماندلا پس از رسیدن به قدرت نیز دوست ایران بود و هیچگاه تحت تاثیر قدرت هائی
که قصد ایجاد اخلال در مناسبان ایران و آفریقای جنوبی داشتند،قرار نگرفت.
و بالاخره ماندلا توانست با شجاعت سیاسی ، بصیرت اجتماعی و قدرت‌رهبری ،به
اهداف خود جامه عمل بپوشاند ، با تبعیض نژادی مبارزه کند و با کمک ملت
خود،آپارتاید که سالیان سال در جنوبی‌ترین کشوردنیا سایه انداخته بود را از
بین ببرد و تا پایان عمر دوست ایران باشد.
محسن پاک آیین سفیر فوق العاده و تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در جمهوری
آذربایجان
یادی از دیدار با نلسون ماندلا
