تاريخچه حكومت  

منطقه‌اي که امروز جمهوري آذربايجان ناميده مي‌شود، در گذشته آلبانياي قفقاز يا آران و شروان ناميده مي‌شد.
به طور کلی، آن سوي رود ارس تا سال 1918 میلادی هيچ‌گاه آذربايجان نامیده نشده بود. اين منطقه پس از جنگ‌هاي ايران و روس و طي معاهده ترکمن‌چاي به همراه ديگر شهرهاي قفقاز جنوبي از خاک ايران جدا و به روسيه تزاري ملحق شد و پس از آن، اتحاد جماهير شوروي ميراث‌دار اين تغييرات شد.
از دیدگاه تاریخی، حدود نه قرن پيش از ميلاد، برخی اقوام آريايي از جمله مادها در اين سرزمين ساکن شدند.
در قرون هفتم و هشتم پس از شکست ايرانيان و سقوط دودمان ساساني، اعراب بر اين سرزمين مسلط شدند. پس از اعراب، سلجوقیان بر این منطقه حاکمیت یافتند.
در دوره سلجوقيان، حكمرانان محلي آذربايجان كه خراج‌گزار سلجوقيان بودند اين سرزمين را اداره مي‌كردند. دوران سلجوقيان دوران شكوفايي ادبيات فارسي در منطقه آران و شيروان است.
مشهورترين شاعران اين دوران نظامي گنجوي، خاقاني شرواني هستند.
در قرون سيزده و چهارده ميلادي، با حجوم مغول‌ها و تاتارها (تيمور لنگ) سلسله‌هاي محلي افول كردند. در قرن پانزده ميلادي خانات محلي تحت سلطه آق‌قويونلوها، تا به سلطنت رسيدن شاه اسماعيل صفوي به قسمت عمده آران، شروان و قره باغ تسلط داشتند.
آران و شروان (جمهوري آذربايجان) جزو اولين مناطقي بود که شاه اسماعيل صفوي تحت سلطه خود در آورد.
بعد از جنگ تاريخي چالدران، اين منطقه به اشغال ترکان عثماني درآمد تا دوباره هشتاد سال بعد شاه عباس صفوی، موفق به بازپسگيري اين منطقه شد.
در قرون بعد تحت حکومت افشاريه و قاجاريه، اين سرزمين در خاک ایران قرار داشته است. سرانجام در سال 1207 شمسی، در پي پيمان ترکمانچاي ميان ايران و روسيه، آذربایجان از ايران جدا و ضميمه روسيه تزاري شد. در سال 1918 ميلادي و به‌دنبال فروپاشي روسيه تزاري، جمهوري دمکراتيک آذربايجان اعلام موجوديت کرد. رهبري اين جمهوري را محمد امين رسول‌زاده از حزب مساوات آذربايجان بر عهده داشت.
سران اين دولت نام آذربايجان را بر اين جمهوري گذاشتند که با اعتراض روشنفکران ملي ايراني آذربايجان روبرو شد.
ولي به دليل ضعف ايران و پشتيباني بلشويک‌ها نتيجه بخش نبود.
در سال 1920 میلادی، اين حکومت به وسيله بلشويک‌ها سرنگون شد و از آن سال، جمهوري آذربايجان يکي از جمهوري‌هاي تشکيل‌دهنده اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي بود. جمهوري آذربايجان در روز 30 اوت 1991 ميلادي، در خلال فروپاشي اتحاد جماهير شوروي اعلام استقلال نمود.

  Print    

 

 Back